Makine mühendisi Adnan Yılmazel, 2017 yılında 67 yaşındayken KOAH nedeniyle hayatını kaybetti. Babasının vefatında 50 yıldan fazla müddettir sigara kullanmasının tesirli olduğunu düşünen kızı, Avukat Senem Yılmazel, Ankara 11. Tüketici Mahkemesi’nde sigara üreticisine karşı manevi tazminat davası açtı.
DAVA SÜRECİ VE İDDİALAR
Avukat Yılmazel, dava dilekçesinde, sigaranın KOAH oluşumundaki temel faktörlerden biri olduğunu ve babasının sigara bağımlılığı nedeniyle bu hastalıktan kurtulamadığını belirtti. Ayrıyeten, sigaranın ziyanlarının tüketicilerden gizlendiğini, bağımlılık yapan özelliklerinin göz gerisi edilerek satışına müsaade verildiğini ve tütün üreticilerinin toplumun gereğince bilgilendirilmesi için gereken ihtimamı göstermediğini savundu. Babasının sigara içmeye başladığı periyotta 18 yaş altına satışın hür olduğunu hatırlatan Yılmazel, tütün şirketlerinin piyasaya bilerek ziyanlı eser sunduğunu tez ederek, 1 milyon TL manevi tazminat talep etti.
Davalı şirketin avukatları ise dilekçelerinde, davanın zamanaşımına uğradığını, mahkemenin bu bahiste yetkili olmadığını ve benzeri davaların reddedildiğini savunarak, sigara kullanımının kişinin kendi iradesine dayandığını söz etti.
BİLİMSEL RAPORLARIN ETKİSİ
Dava sürecinde, Türk Toraks Derneği ve Türkiye Psikiyatri Derneği tarafından hazırlanan bilimsel raporlar mahkemeye sunuldu. Raporlarda, sigara dumanında bulunan 7 binden fazla kimyasalın en az 70’inin kanserojen olduğu ve KOAH’ın sigara kullanımına bağlı olarak geliştiği vurgulandı. Ayrıyeten, sigaranın içeriğindeki nikotinin, alkol ve öteki uyuşturucular üzere bağımlılık yapan özelliklere sahip olduğu ve sigaranın beyindeki bağımlılık sistemlerini tetiklediği belirtildi.
Mahkeme, İstanbul İsimli Tıp Kurumu’nun raporunu da göz önüne alarak, Adnan Yılmazel’in vefatına neden olan KOAH ve akciğer kanserinin sigara kullanımından kaynaklandığını tespit etti. Kararda, sigara şirketlerinin eserlerin içerikleri hakkında toplumu gereğince bilgilendirmediği ve bu nedenle asli kusurlu oldukları vurgulandı. Birinci derece mahkemesi, davayı kısmen kabul ederek, 10 bin TL manevi tazminata hükmetti.
İSTİNAF MAHKEMESİNİN KARARI
Avukat Senem Yılmazel, tazminat ölçüsünün yetersiz olduğu gerekçesiyle karara itiraz ederken, davalı şirket de kararı istinaf mahkemesine taşıdı. Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi, birinci derece mahkemesinin kararını inceleyerek, 10 bin TL’lik tazminatın yetersiz olduğuna hükmetti. Mahkeme, manevi tazminatın mağdurda tatmin ve huzur duygusu yaratacak seviyede olması gerektiğini, lakin bunun bir zenginleşme aracı olarak görülmemesi gerektiğini belirtti. Bu çerçevede, Yılmazel ailesine 500 bin TL manevi tazminat ödenmesine karar verdi.
AVUKAT YILMAZEL’İN AÇIKLAMALARI
DHA’ya konuşan Avukat Senem Yılmazel, babasının KOAH nedeniyle ömrünü yitirmesinin akabinde hukuk çabasına başladığını ve bu süreçte bilimsel araştırmalara dayanarak davayı kazandığını tabir etti:
23 yıldır avukatlık yapıyorum ve Türk adaletine inanıyorum. Bu cins davalar ekseriyetle reddediliyor, lakin ben uğraştan vazgeçmedim. Babam 12-13 yaşlarında sigara içmeye başlamıştı ve günde üç paket sigara içerdi. Onun bu bağımlılıkla uğraşına şahit oldum, fakat bırakmayı başaramadı. Keşke babam hayatta olsaydı da bu tazminatı almasaydım. Bu karar emsal niteliğinde olsa da benim için en pahalısı babamın sağlığıydı.
Bu dava, tütün eserlerinin ziyanlarının toplum üzerinde yarattığı tesirler konusunda farkındalık oluştururken, sigara bağımlılığı ve sıhhat problemleri ortasındaki ilişkiyi hukuk tabanında tekrar tartışmaya açtı.
